Geneza słodkowodnej ichtiofauny polski

Abstrakt

Na współczesny skład gatunkowy ryb i minogów w Polsce ogromny wpływ miały zlodowacenia plejstoceńskie. Wielokrotne transgresje i regresje lądolodu powodowały nieustanne przemieszczanie się gatunków oraz ucieczkę do refugiów glacjalnych. Sieć rzeczna w plejstocenie zmieniała się wielokrotnie, a ryby migrowały w czasie interglacjałów zarówno na południe jak i na północ. Filogeografia pozwala na odtwarzanie tych wędrówek za pomocą metod genetycznych, takich jak analiza mtDNA czy mikrosatelity. Możemy wyróżnić kilka głównych szlaków m.in. Dniepr-Niemen-Wisła oraz Dniestr-San-Wisła. Głównym źródłem rekolonizacji postglacjalnej Polski było refugium pontokaspijskie. Ryby rekolonizując tą część Europy (Polskę) wykorzystywały przede wszystkim Dniestr lub Dniepr, łańcuch Karpat stanowił często przeszkodę nie do pokonania, stąd wiele gatunków nie korzystało z Dunaju. W pracy tej przedstawione zostały drogi rekolonizacji postglacjalnej wybranych gatunków ryb: głowacza białopłetwego (Cottus gobio), lipienia europejskiego (Thymallus thymallus), kozy (Cobitis taenia) oraz klenia (Leuciscus cephalus). Ponadto, niektórzy postrzegają migrację występujących w Polsce czterech gatunków babek (Neogobius gymnotrachelus, Proterorhinus semilunaris, Neogobius fluviatilis, Neogobius melanostomus), jako przykład kontynuacji rekolonizacji postglacjalnej.