Związki endokrynnie aktywne i ich aktywność biologiczna

Abstrakt

Zanieczyszczenie środowiska naturalnego związkami chemicznymi, pochodzącymi z przemysłu oraz rozwoju nowych technologii nieodłącznie związane jest z wykorzystaniem niebezpiecznych dla zdrowia ludzi substancji, takich jak: polichlorowane bifenyle, dioksyny, pestycydy, fungicydy, herbicydy, składniki wyrobów plastikowych, leki, substancje wykazujące działanie przeciwdrobnoustrojowe oraz przeciwogniowe. Tego rodzaju związki zaliczane są do grupy związków endokrynnie aktywnych (EDCs), mających zdolność modulacji aktywności układu hormonalnego oraz przyczyniających się do rozwoju anomalii reprodukcyjnych. Stąd, istnieje ogromna potrzeba monitorowania oraz ograniczenia niebezpiecznych związków chemicznych w wodach, glebie, powietrzu i żywności. W prezentowanej pracy przeglądowej ogólnie opisano wybrane grupy EDCs, metody ich detekcji oraz ich wpływ na system rozrodczy i metabolizm organizmów żywych.