Fotoalergeny i związki fototoksyczne pochodzenia roślinnego. Zagrożenia i korzyści terapeutyczne

Abstrakt

Reakcje fototoksyczne i fotoalergiczne są często występującymi schorzeniami skóry, wywoływanymi działaniem niektórych substancji stosowanych miejscowo i ogólnoustrojowo (fotosensybilizatorów) przy ekspozycji na promieniowanie UV. Fotosensybilizatorami miejscowymi są m.in. psoraleny, hiperycyna i pseudohiperycyna. Do roślin o potencjale fototoksycznym należą dziurawiec zwyczajny (zawierający hiperycynę i pseudohiperycynę) oraz rośliny z dużą zawartością psoralenów - przedstawiciele z rodziny selerowatych Apiaceae (np. barszcz Sosnowskiego, barszcz Mantegazziego, aminek większy) i rutowatych Rutaceae. Znajdujące się w okrywie owoców roślin cytrusowych olejki eteryczne również mogą wywoływać reakcje fototoksyczne i fotoalergiczne, powodowane głównie obecnością bergaptenu (5-metoksypsoralen). Oprócz potencjału fotoalergizującego i fototoksycznego, niektóre substancje pozyskiwane z tych roślin odgrywają ważną rolę w leczeniu chorób skóry przy użyciu fototerapii. W artykule przedstawiono również wyniki badań i omówiono wybrane przypadki kliniczne fotodermatoz.