"Ciężkozbrojny" pseudomonas aeruginosa: mechanizmy lekooporności i ich tło genetyczne

Abstrakt

Występujące powszechnie i narastające zjawisko oporności na antybiotyki wśród bakterii chorobotwórczych jest jednym z największych wyzwań dzisiejszej medycyny zakażeń. Szczególne zagrożenie stanowią zakażenia szpitalne wywoływane przez wielooporne szczepy określonych gatunków, np. Pseudomonas aeruginosa. Jest to patogen oportunistyczny, odznaczający się opornością naturalną na kilka klas stosowanych antybiotyków. Dzięki wysokiej plastyczności genomu, obejmującej różnorodne mutacje funkcjonalne (strukturalne i regulacyjne) oraz pozyskiwanie obcego DNA, jest w stanie szybko adaptować się do niesprzyjających warunków środowiska. Szczególnie niepokoi zdolność nabywania przez P. aeruginosa dodatkowych cech oporności, co w połączeniu z naturalnymi mechanizmami czyni ten patogen wybitnie trudnym do zwalczania. Bakteria ta jest w stanie wywoływać m. in. ostre zapalenie płuc, zakażenia łożyska krwi, skóry i tkanek miękkich (w tym ran operacyjnych i oparzeniowych). Jest również czynnikiem etiologicznym zakażeń przewlekłych, towarzyszących np. mukowiscydozie. Antybiotykami stosowanymi obecnie przeciwko zakażeniom P. aeruginosa są najczęściej cefalosporyny III i IV generacji, karbapenemy, fluorochinolony i aminoglikozydy. W związku z malejącą liczbą dostępnych, skutecznych opcji terapeutycznych pracuje się nad nowymi terapeutykami lub nowatorskim wykorzystywaniem dotąd już poznanych.