Odkrycie komórek HeLa początkiem rewolucji w badaniach in vitro

Abstrakt

Historia hodowli komórkowych sięga końca XIX w., kiedy Wilhelm Roux utrzymując płytkę nerwową embrionu kurczęcia w ogrzewanym roztworze soli, ustanowił zasady hodowli komórkowej. Od tego czasu naukowcy próbowali hodować komórki poza organizmem, by stworzyć model pozwalający na usprawnienie badań naukowych. Od początku panowało przekonanie, że hodowanie komórek in vitro pozwoli znaleźć odpowiedzi na wiele pytań dotyczących struktury i biologii komórek. Linię pierwszych ludzkich komórek uzyskano w 1951 roku z komórek pobranych z biopsji raka szyjki macicy Henrietty Lacks, która kilka miesięcy później zmarła z powodu tego nowotworu. Twórcą pierwszej linii komórkowej, nazwanej HeLa od imienia i nazwiska pacjentki, był George Gey, pracownik Johns Hopkins Hospital w Baltimore. Obecnie komórki HeLa są jedną z najczęściej stosowanych linii komórkowych w badaniach naukowych. Komórki HeLa dzielą się szybko i są wyjątkowo agresywne. Analiza genomu HeLa potwierdza szczególny charakter tych komórek wynikający z licznych zaburzeń w liczbie i strukturze chromosomów oraz ze zmian w ekspresji genów odpowiedzialnych za szlaki metaboliczne związane z naprawą DNA oraz z cyklem komórkowym. Opublikowano dotychczas ponad 70 tysięcy artykułów naukowych, do których wykorzystano komórki HeLa. W laboratoriach na całym świecie znajduje się ponad 50 mln ton komórek tej linii. Dzięki wprowadzeniu linii HeLa możliwe stało się opracowanie technik przechowywania i hodowli komórek oraz przeprowadzenie wielu istotnych badań, takich jak opracowanie szczepionki przeciw polio i poznanie mechanizmu infekcji wirusa HIV. Określenie znaczenia wirusa brodawczaka ludzkiego HPV w procesie nowotworzenia przez Haralda zur Hausena w 2008 r. oraz odkrycie telomerazy przez Elizabeth Blackburn, Carol Greider i Jacka Szostaka w 2011 r. przyniosły dwie Nagrody Nobla. Bez wątpienia komórki HeLa przyczyniły się znacząco do rozwoju nauki, obniżyły koszty wielu eksperymentów oraz umożliwiły wielokrotne ich powtarzanie.