Metody badawcze we współczesnej taksonomii porostów

Abstrakt

Porosty to symbiotyczne układy tworzone przez co najmniej dwa genetycznie odmienne organizmy: grzyba, zielenicę lub sinicę. Systematyka porostów stanowi integralną część systemu klasyfikacyjnego grzybów i nazwa mikobionta jest nazwą gatunkową porostu, który tworzy, natomiast organizm autotroficzny klasyfikowany jest niezależnie. W pracy omówione są metody badawcze współcześnie stosowane w taksonomii porostów. Dane morfologiczno-anatomiczne oraz cechy chemiczne od wielu lat są wykorzystywane do identyfikacji porostów. Za pomocą prostych testów plamkowych, mikrokrystalizacji oraz metod chromatograficznych (TLC, HP TLC i HPLC) identyfikowane są wtórne metabolity obecne w plechach porostów. Jednak współczesne badania molekularne sugerują konieczność weryfikacji znaczenia taksonomicznego poszczególnych cech, zarówno anatomicznych, morfologicznych jak i chemicznych. W oparciu o zmienność na poziomie DNA identyfikowane są gatunki kryptyczne, których odrębność potwierdzają w dalszych analizach drobne cechy morfologiczno-anatomiczne. Przez wiele lat identyfikacja f otobiontów możliwa była jedynie po izolacji szczepu z plechy i jego hodowli w stanie aposymbiotycznym. Jednakże wykorzystanie specyficznych starterów pozwalających na selektywną amplifikację DNA partnerów glonowych pozwala zidentyfikować gatunki fotobiontów bez czasochłonnych hodowli in vitro. Markery DNA wykorzystywane jako barkody stanowią nowe narzędzie do oznaczania gatunków. Ponadto, rozwój technologii informacyjnych stworzył nowe możliwości rozpowszechniania i wymiany danych taksonomicznych. Tworzone są bazy danych dostępne on-line zawierające informacje na temat różnorodności porostów w poszczególnych obszarach geograficznych, bazy znanych i nowo opisanych taksonów, wyszukiwarki barkodów DNA, bazy literatury taksonomicznej i interaktywnych kluczy do oznaczania. Opracowywane są również elektroniczne klucze do oznaczania porostów, które powinny ułatwić identyfikację okazów.