Jan Żabiński (1897-1974) - zoolog, wizjoner, polak, demokrata
DOI:
https://doi.org/10.36921/kos.2020_2657Abstrakt
Jan Franciszek Dionizy Żabiński urodził się 8 kwietnia 1897 r. w Warszawie. Tuż po osiągnięciu pełnoletności został wcielony do odrodzonego po zaborach Wojska Polskiego. Wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r. Służył też w osobistej ochronie marszałka Józefa Piłsudskiego. Ukończył studia zoologiczne w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Pracę doktorską z fizjologii obronił na Uniwersytecie Warszawskim. Zaangażowany w program ratowania i przywracania naturze żubra, był też redaktorem Ksiąg Rodowodowych Żubra. Po wygranym konkursie, w 1929 r. objął stanowisko dyrektora Miejskiego Ogrodu Zoologicznego w Warszawie. Warszawskie ZOO pod jego kierownictwem znalazło się w ciągu dziesięciu lat wśród najnowocześniejszych ogrodów zoologicznych na świecie. O Żabińskim było głośno w świecie zoologicznym w związku z Jego zaangażowaniem w rozmnożenie likaonów, konia Przewalskiego i, przede wszystkim, słonia indyjskiego.
Za kadencji Żabińskiego urodził się jedyny, jak dotąd w ogrodach zoologicznych Polski, słoń. Po zniszczeniu ZOO we wrześniu 1939 r., Żabiński pozostawał w konspiracji. Na terenie ogrodu zoologicznego ukrywał broń. Nauczał na tajnych kompletach. W swoim domu na terenie ZOO ukrywał osoby narodowości żydowskiej, wielokrotnie osobiście wyprowadzał z getta warszawskiego osoby, na które wydano wyrok śmierci. Wraz z żoną Antoniną Żabińską uratował z zagłady około 300 osób, za co został w 1965 r. odznaczony tytułem ?Sprawiedliwy wśród Narodów Świata?. Powstaniec warszawski, po upadku Warszawy, więzień Stalagów w Niemczech. W 1948 r. otworzył na nowo warszawskie ZOO dla zwiedzających. Za przynależność do AK szykanowany przez Urząd Bezpieczeństwa, zmuszony został do opuszczenia Ogrodu w 1951 r. Autor kilkudziesięciu
książek i 1500 audycji radiowych o charakterze zoologicznym. Dwukrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych i Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski z gwiazdą. Zmarł 26 lipca 1974 r. Pochowany został na Cmentarzu Powązkowskim.
Downloads
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 Olga Zbonikowska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.