Grzyby endofityczne traw - nasi wrogowie czy sprzymierzeńcy?

Autor

  • Aleksandra Jagienka Stach Zakład Taksonomii Roślin, Wydział Biologii, Uniwersytet Adama Mickiewicza, Umultowska 89, 60-995 Poznań, Polska

Słowa kluczowe:

bioinżynieria, grzyby endosymbiotyczne, mykotoksyny, trawy łąkowe, zatrucia zwierząt hodowlanych

Abstrakt

Grzyby z rodzaju Epichloë to tzw. endosymbionty fakultatywne wielu gatunków traw. W stadium płciowym grzyb pasożytuje na roślinie: tworzy on na źdźbłach trawy specyficzne struktury zwane podkładkami, hamując jej kwitnienie i produkcję nasion. Dodatkowo, podkładki powstające na pędach wegetatywnych zmniejszają intensywność fotosyntezy. W stadium bezpłciowym Epichloë jest endofitem i jego obecność w tkankach rośliny nie daje żadnych widocznych symptomów choroby. Niemniej wiąże się ona z produkcją alkaloidów mających toksyczny wpływ na roślinożerców, co jest szczególnie istotne z gospodarczego punktu widzenia, w przypadku traw pastwiskowych i zwierząt hodowlanych. Mykotoksyny u bydła wywołują m.in. biegunki, problemy oddechowe, brak apetytu, martwicę tkanek czy poronienia. Prowadzi to do znacznych strat ekonomicznych. Intensyfikacja badań nad endofitami nastąpiła na przełomie lat 80. i 90., a dzięki poznaniu szczegółów biologii tych organizmów zaczęto lepiej zdawać sobie sprawę z ich właściwości. Z jednej strony korzystnych dla gospodarza (przynajmniej w określonych warunkach): trawy posiadające grzyba w stadium endofitycznym mają często większą biomasę, produkują więcej nasion, lepiej sobie radzą w skrajnych warunkach środowiska (np. w czasie suszy) i są bardziej odporne na roślinożerców (dzięki alkaloidom) od roślin niezainfekowanych. Z drugiej strony bardziej widoczne stało się zagrożenie, jakie endofity mogą stanowić dla zwierząt hodowlanych. Od tego momentu szczególnie intensywnie rozwijają się badania dotyczące ewentualnego praktycznego wykorzystania tych mikroorganizmów i produkowanych przez nie substancji, np. w medycynie, biotechnologii czy do ochrony roślin. Jednocześnie podejmuje się działania mające na celu zniwelowanie niekorzystnych skutków ich obecności w trawach paszowych. Na drodze selekcji oraz manipulacji genetycznych poszukuje się niepatogennych szczepów endofitów, nie powodujących chorób bydła, ani nie hamujących rozwoju roślin.

Downloads

Download data is not yet available.

Pobrania

Opublikowane

30-12-2017

Numer

Dział

Artykuły