Wulkany wysp liparyjskich

Abstrakt

Archipelag Wysp Liparyjskich zlokalizowany około 35 km na północ od Sycylii, umiejscowiony jest wzdłuż aktywnego łuku wulkanicznego. Tworzy go 7 wysp wulkanicznych i 9 gór podmorskich. Aktywność wulkaniczna w tym rejonie związana jest z procesem subdukcji i dodatkowo kontrolowana jest przez lokalną tektonikę. Procesy wulkanizmu rozpoczęły się tu ok. 1.3 milionów lat temu (wulkany podmorskie na zachodzie) i trwają do dziś (wyspa Stromboli). Poszczególne wyspy różnią się od siebie pod względem rozwoju strukturalnego i geochemicznego składu produktów aktywności wulkanicznej. Możliwość bezpośrednich obserwacji erupcji zachodzących na przestrzeni dwóch ostatnich stuleci, umożliwiło wulkanologom wyróżnienie dwóch typów wulkanicznych erupcji. Erupcje typu Vulcano i typu Stromboli wzięły swoje nazwy od nazw dwóch wysp (i jednocześnie wulkanów) wchodzących w skład archipelagu. Zagrożenia geologiczne są wciąż obecne w tym rejonie, jednakże ich bezpośrednie efekty dotyczą przede wszystkim mieszkańców poszczególnych wysp. W związku z nasilającym się ruchem turystycznym, liczba osób zagrożonych skutkami wybuchu wulkanu jest potencjalnie coraz większa w porównaniu do sytuacji podczas ostatnich erupcji z XIX i XX wieku. Zagrożeniem geologicznym o największym niszczącym potencjale, jest możliwość osunięcia się do morza zachodniego zbocza Stromboli. Spowodowałoby to powstanie wysokich fal tsunami, które mogłyby wyrządzić wiele szkód w przybrzeżnych obszarach wysp i kontynentalnych Włoch. Malownicza sceneria Wysp Liparyjskich przyciąga corocznie na nie wielu turystów. Jedną z największych atrakcji jest możliwość bezpośredniej obserwacji częstych i łagodnych erupcji wulkanicznych na wyspie Stromboli. Od czasów starożytnych żyzne gleby wytworzone na podłożu tufów wulkanicznych oraz niektóre z produktów aktywności wulkanicznej (obsydian, pumeks), przynosiły ekonomiczne korzyści żyjącej z handlu i rolnictwa lokalnej społeczności.