Zrytualizowane powitania pawianów, czyli próba zrozumienia ewolucji ludzkiej kultury

Abstrakt

Rytuały to zagadkowe i szeroko rozpowszechnione w kulturze ludzkiej formy spajania grupy. Ich prekursorem u zwierząt są zrytualizowane powitania, czyli nieagresywna i przyciągająca uwagę wymiana zachowań. Celem pracy było wyróżnienie i opisanie form oraz funkcji pozdrowień u pawianów, które stanowią dobry model badania ewolucji rytuałów, ponieważ zajmują siedlisko podobne do wczesnych ludzi, żyją w licznych grupach, a ich repertuar zachowań socjalnych jest niezwykle bogaty. Z socjalnego zróżnicowania pawianów wynika schemat ewolucji pozdrowień, które zmieniały się od prostych, nieodwzajemnionych gestów do odwzajemnianych, złożonych i o powtarzalnej strukturze. Opisanie znaczenia pozdrowień dla osobnika i grupy pozwala lepiej zrozumieć pochodzenie ludzkich rytuałów oraz języka, dlatego w ostatniej części pracy przedstawiono dwie główne hipotezy pochodzenia języka – z wokalizacji i z gestów. Dalsze badania powinny skupiać się na zmianach zachowań naczelnych – ich adaptacyjnej odpowiedzi na zmieniające się warunki środowiska – oraz jak owe zmiany różnią się pomiędzy populacjami dzikimi i żyjącymi w niewoli.