Szymon Tenenbaum (1892-1941) - życiorys spisany na entomologicznej etykiecie

Abstrakt

Szymon Tenenbaum urodził się 31 stycznia 1892 w Warszawie w rodzinie pochodzenia żydowskiego. Jego żona, Eleonora, w 1947 roku przekazała Państwowemu Muzeum Zoologicznemu zarówno księgozbiór, jak i kolekcję chrząszczy, które stanowiły własność rodziny. Rodziny, która doświadczyła tragedii holokaustu, przeżyła tylko żona słynnego entomologa. Tenenbaum związany był z PMZ w okresie 20-lecia międzywojennego, nie tylko jako członek korespondent, ale również naukowiec, który ratował i porządkował zbiory entomologiczne po pożarze w 1935 roku a także autor kolekcji zoologicznej, o wyjątkowym znaczeniu, wybiegającym poza wartość naukową zwykłych kolekcji owadów. Tenenbaum zmarł w getcie warszawskim 29 listopada 1941 roku, jednak jego zbiór chrząszczy przetrwał II wojnę światową chroniony w Ogrodzie Zoologicznym w Warszawie w Willi pod zwariowana gwiazdą. Dom ten odegrał istotną rolę przy wyprowadzeniu z getta i uratowaniu wielu osób przez Jana i Antoninę Żabińskich. W czasie Powstania Warszawskiego kolekcja Tenenbauma przechowywana była w piwnicy budynku PMZ przy ulicy Wilczej 64 w Warszawie. Zbiór ponad 250000 etykiet muzealnych dołączonych do okazów chrząszczy stanowi olbrzymi zasób danych umożliwiających odtworzenie miejsc i dat pobytu wielkiego entomologa, a także ustalenie jego współpracowników. W kolekcji Tenenbauma, jako nabytki, znajdują się również okazy pozyskiwane w czasach Gabinetu Zoologicznego przez najwybitniejszych polskich przyrodników takich jak Antoni Waga, Władysław Taczanowski, Ksawery i Aleksander Braniccy, Benedykt Dybowski, Konstanty Jelski, Ludwik Hildt. Okazy te są jednymi z nielicznych jakie zachowały się w polskich kolekcjach. W 1944 roku, po upadku Powstania Warszawskiego, Niemcy celowo podpalili budynek Muzeum i zniszczyli najcenniejsze polskie zbiory entomologiczne. Straty materialne i osobowe PMZ doskonale oddają ogólny obraz zniszczeń nauki polskiej w czasie II wojny światowej, których skutki odczuwalne są do dnia dzisiejszego.