Wpływ snu na funkcjonowanie układu glimfatycznego

Abstrakt

Układ glimfatyczny, nazwany i opisany przez Profesor Maiken Nedergaard, jest funkcjonalnym odpowiednikiem układu limfatycznego w mózgu. Mechanizm jego działania opiera się na przepływie płynu mózgowo-rdzeniowego, stanowiącego nośnik dla rozpuszczonych w nim zbędnych produktów metabolizmu komórkowego, m.in. amyloidu ?, które muszą zostać odprowadzone poza mózg. Liczne dowody naukowe wskazują, że układ glimfatyczny jest najbardziej aktywny podczas snu i to wówczas dochodzi do odprowadzania z mózgu zbędnych metabolitów. Dla efektywnej pracy układu glimfatycznego istotna jest prawidłowa architektura snu, a konkretnie odpowiednia długość fazy snu głębokiego, wolnofalowego (tj. snu non-REM). Pobudzenie aktywności układu glimfatycznego można odtworzyć za pomocą anestetyków, w szczególności tych, które obniżają uwalnianie noradrenaliny (norepinefryny), podtrzymującej stan czuwania. Na wydajność pracy układu glimfatycznego wpływa również pozycja ciała podczas snu ? uważa się, że pozycja boczna, najczęściej przybierana przez ssaki, w tym człowieka, jest optymalna z punktu widzenia usuwania z mózgu potencjalnie szkodliwych substancji. Odkrycie tych zależności wzbudza ogromne zainteresowanie i nadzieje, że poprzez wpływanie na pracę układu glimfatycznego będzie można zapobiegać lub choćby łagodzić przebieg chorób ośrodkowego układu nerwowego, w tym chorób neurodegeneracyjnych.