CZYNNIKI STERUJĄCE ZACHOWANIAMI SPOŁECZNYMI MRÓWEK: WSPÓŁODDZIAŁYWANIE NEUROMODULACJI I KONTEKSTU SPOŁECZNEGO

Abstrakt

Główym celem tego przeglądu było ukazanie, w jaki sposób bezpośrednie (proksymatywne) uwarunkowania przyczynowe zachowań społecznych owadów opierają się na złożonym współoddziaływaniu bodźców i sygnałów pochodzących zarówno z niższych, jak i z wyższych poziomów organizacji występujących w społeczeństwach owadów. Szczególny nacisk położyliśmy w nim na zależność od kontekstu cechującą neuromodulację zachowań społecznych owadów przez specyficzne związki neuroaktywne, takie jak aminy biogenne (oktopamina, serotonina, dopamina i tyramina) oraz klasyczne neuroprzekaźniki aminokwasowe [kwas ?-aminomasłowy (GABA) i glutaminian (Glu)]. Przedstawiliśmy liczne przykłady roli tych związków w sterowaniu afiliacyjnymi kontaktami społecznymi, zachowaniami agresywnymi, ontogenezą zachowań (łącznie z rewersją behawioralną) i modyfikacjami statusu rozrodczego osobnika. Przedyskutowaliśmy też, w jaki sposób zawartość specyficznych związków neuroaktywnych w mózgu oraz skutki ich podawania zależą od indywidualnych cech badanych owadów, grupy systematycznej, do której należą, oraz warunków zewnętrznych definiujących ich przeszłe i obecne środowisko fizyczne i społeczne.