ŻYCIE I ŚMIERĆ PÓŹNOJURAJSKICH SKRZYPŁOCZY (XIPHOSURA) Z OWADOWA-BRZEZINEK W ŚWIETLE INTERDYSCYPLINARNYCH BADAŃ PALEOŚRODOWISKOWYCH

Abstrakt

Skrzypłocze (Xiphosura) są jednymi z najdziwniejszych istot w królestwie zwierząt. Grupa ta, współcześnie obejmująca cztery reliktowe gatunki, przetrwała właściwie niezmieniona od ordowiku (480 milionów lat), i była świadkiem masowych wymierań, stąd powszechnie używana jest jako przykład ?żywych skamieniałości? lub ?stabilomorfów?. Niniejsza praca poświęcona jest opisowi nowych i doskonale zachowanych skamieniałości skrzypłoczy z górnej jury (tyton) kamieniołomu Owadów-Brzezinki, który jest jednym z najważniejszych stanowisk paleontologicznych opisanych w ostatnim czasie w Polsce. Kamieniołom ten znany jest z wyjątkowo dobrze zachowanych skamieniałości organizmów morskich i lądowych. Odkrycie licznych okazów młodocianych skrzypłoczy w kamieniołomie Owadów-Brzezinki stanowi istotny wkład w badania nad paleobiologią tych stawonogów oraz paleoekologią ich środowiska życia. Praca ta podsumowuje ostatnie badania nad tymi unikatowymi skamieniałościami i tym, jaki wkład badania te wnoszą w lepsze poznanie tej grupy zwierząt. Szczegółowe oględziny doskonale zachowanych egzoszkieletów tych skrzypłoczy, a także analiza osadu, w którym je znaleziono, pozwoliły na stworzenie scenariusza paleośrodowiskowego, według którego najbardziej prawdopodobną przyczyną epizodu masowej śmiertelności skrzypłoczy była infekcja glonowa.