Historia gatunków reagujących zmianami zasięgu na gradient klimatyczny oceaniczno-kontynentalny w Europie - przypadek chomika europejskiego (Cricetus Cricetus L.)

Abstrakt

Zmiany zasięgu występowania gatunków zależne są w dużej mierze od zmieniającego się cyklicznie klimatu. W przeszłości glacjały oraz interglacjały niejednokrotnie doprowadzały do zwiększenia lub utraty zajmowanego przez taksony obszaru. Niekorzystny dla siebie okres czasu gatunki mogły przetrwać w miejscach określanych jako refugia. Lokalizacja obszarów refugialnych mogła być różna, w zależności od tolerancji klimatycznych oraz wymagań środowiskowych organizmów. Dotychczasowe analizy bio- i filogeograficzne gatunków europejskich brały pod uwagę tylko jeden, równoleżnikowy gradient klimatyczny, czyli zmiany temperatury przebiegające z północy na południe. Jednak, w przypadku niektórych gatunków istotnym czynnikiem wpływającym na ich rozmieszczenie jest gradient klimatyczny oceaniczno - kontynentalny, który w Europie jest południkowy. Przykładem takiego gatunku jest chomik europejski (Cricetus cricetus), który w ostatnich latach utracił znaczną część swojego zasięgu występowania w Europie Zachodniej i Centralnej. Przyczyn tak gwałtownego spadku liczebności populacji i zmniejszenia zasięgu doszukiwano się w intensyfikacji rolnictwa i urbanizacji terenów dotychczas rolniczych. Niemniej jednak istotnym czynnikiem mogą być także, pomijane dotychczas wpływy klimatu i przesunięcie się gradientu klimatycznego oceanicznego w kierunku wschodnim.