Ponad stuletnie "poszukiwania" funkcji zabawy

Abstrakt

Zabawa zwierząt jest zachowaniem zróżnicowanym i złożonym. Sprawia to trudności w jej badaniu i definiowaniu, trudne jest również wyjaśnienie znaczenia tego zachowania dla organizmów. Jedne z pierwszych hipotez na temat potencjalnych funkcji zabaw, przypisywały zabawom znaczenie w praktykowaniu przez młode zwierzęta zachowań dorosłych. Prowadzone od lat badania behawioralne wskazują na kolejne hipotetyczne funkcje zabaw. Przypisuje się jej im m.in. rolę w rozwoju fizycznym, czy w ćwiczeniu zachowań specyficznych gatunkowo. Badania zabaw społecznych przyniosły nowe poglądy na temat funkcji tych zachowań: wpływa ona na ustalenie hierarchii i nabywanie umiejętności socjalnych. Znaczenia nabierają również badania neurologiczne, wskazujące, że zabawa aktywuje układ opioidowy mózgu oraz modyfikuje elementy układu nerwowego, regulujące reakcje emocjonalne. Obecnie badacze uznają, iż nie jest możliwe znalezienie jednej funkcji dla wszystkich zachowań zabawowych. Pełnią one raczej odmienne funkcje u różnych gatunków i mogą spełniać wielorakie funkcje w obrębie danego gatunku. Poszukiwania głównej funkcji zabawy jednak nie ustają. Dzięki nim lepiej poznajemy tę kategorię behawioru, mającą znaczenie dla społecznej, emocjonalnej i rozwojowej sfery życia. Dalsze badania zabaw mogą okazać się pomocne dla zrozumienia zagadnień takich jak: teoria umysłu, rozwój moralności, czy kreatywności.