Na początku były mszaki - czyli jak to było z wyjściem roślin na ląd

Abstrakt

"Wyjście" rośliny na ląd to jedno z najważniejszych wydarzeń w historii życia na Ziemi, a jednocześnie jedna z największych zagadek w aspekcie ewolucyjnym i filogenetycznym. Obecnie nowe światło na pochodzenie i wczesną ewolucję roślin lądowych rzuciły badania molekularne, oparte na analizie sekwencji DNA. W niniejszym artykule podsumowano aktualną wiedzę na temat wczesnej filogenezy roślin lądowych. Przodkowie roślin lądowych wywodzą się z zielenic z klasy ramienicowych (Charophyceae), jednak trwają spory co do tego, które ramienicowe są najbliżej spokrewnione ze współczesnymi zarodkowymi (najczęściej wskazywane są rzędy ramienicowców Charales i tarczowłosowców Coleochaetales). Uważa się, że kolonizacja lądu została zapoczątkowana w ordowiku, około 475-450 mln lat temu - bo na tyle określa się wiek kryptospor, uważanych za pierwsze skamieniałe ślady występowania flory lądowej. Pierwsze rośliny lądowe prawdopodobnie przypominały współczesne wątrobowce, a mszaki są filogenetycznie najstarszymi żyjącymi roślinami lądowymi. Wzajemne zależności filogenetyczne w obrębie mszaków - między mchami, watrobowcami i glewikami - nie doczekały się końcowych rozstrzygnięć. Jako grupę siostrzaną w stosunku do roślin naczyniowych najczęściej wskazuje się glewiki, jednak niektóre analizy wskazują na mchy albo na klad tworzony przez mchy i glewiki. Wyjściu roślin na ląd towarzyszyły, oprócz wielu przystosowań anatomicznych i fizjologicznych, także zmiany w cyklu życiowym. Uważa się, że ważną rolę w kolonizacji lądu odegrały także endofityczne powiązania z grzybami.