Mechanizmy agregowania terytoriów lęgowych przez ptaki śpiewające*

Abstrakt

Proces wybiórczości środowiskowej prowadzi do zróżnicowanego rozmieszczenia osobników w czasie i przestrzeni. Agregacje terytoriów stanowią wzorzec rozmieszczenia będący formą pośrednią pomiędzy gniazdowaniem kolonijnym a rozproszonym. W niniejszym artykule przedstawiamy różnorodne hipotezy tłumaczące powstawanie i utrzymywanie przestrzennych agregacji terytoriów u ptaków śpiewających. Hipotezy te podzieliliśmy na cztery grupy, jako kryterium przyjmując mechanizm prowadzący do powstawania agregacji. W pierwszej kolejności przedstawiamy hipotezy tłumaczące, w jaki sposób nierównomierne rozmieszczenie zasobów w środowisku może prowadzić do grupowania się osobników w przestrzeni. Drugą grupę stanowią hipotezy, zgodnie z którymi agregacje są efektem wykorzystywania przez osobniki informacji socjalnych w procesie wybiórczości środowiskowej. Następnie charakteryzujemy hipotezy tłumaczące powstawanie i utrzymywanie agregacji terytoriów na skutek działania doboru płciowego. Hipotezy ujęte przez nas w ostatniej grupie zwracają uwagę na korzyści, jakie osobniki gniazdujące blisko siebie odnoszą w kontaktach z drapieżnikami, stąd powstawanie agregacji terytoriów tłumaczą jako strategię antydrapieżniczą. Choć przedstawione przez nas hipotezy można podzielić na cztery, wyraźnie odmienne grupy, w rzeczywistości nie wykluczają się wzajemnie, a różnorodne mechanizmy prowadzące do formowania agregacji terytoriów mogą działać równolegle.