Tajemnice ewolucji alk.

Abstrakt

Alki (Alcidae) są pelagicznymi ptakami siewkowymi (Charadriiformes), które dzielone są na trzy podrodziny: alki właściwe (Alcinae), alki Lucasa (Mancallinae) i maskonury (Fraterculinae). Charakteryzuje je sposób zdobywania pokarmu podczas którego wykorzystują technikę tzw. "podwodnego lotu". Wymusiła ona szereg zmian w budowie ciała oraz miała wpływ na rozprzestrzenienie geograficzne tych ptaków. Alki występują jedynie na półkuli północnej, na terenach polarnych, subpolarnych bądź takich gdzie zimne wody głębinowe wypływają na powierzchnię. Podobieństwa w wyglądzie zewnętrznym oraz ekologii zbliżają je do pingwinów, dlatego też nazywane są potocznie pingwinami północy. Po między obiema grupami oprócz odmiennego zasięgu geograficznego występuję szereg różnic. Najważniejszą jest ta, że wszystkie z 24 żyjących dziś gatunków alk potrafią latać. Jak się jednak okazuje nie było tak zawsze gdyż ewolucja tych ptaków ukierunkowana jest ku udoskonaleniu techniki "podwodnego lotu". Efektem tego było powstanie nielotnych form w przeszłości. Pojawiły się one niezależnie w dwóch liniach ewolucyjnych atlantyckiej (rodzaj Pinguinus) oraz pacyficznej (podrodzina Mancallinae). Ostatnie badania wskazują na znaczną różnorodność tych ptaków w przeszłości geologicznej, szczególnie w miocenie oraz pliocenie. Niestety ich wczesna ewolucja, podobnie zresztą jak pozostałych ptaków siewkowych, jest słabo poznana i dopiero zaczynamy ją poznawać.